Rodzaje materiałów źródłowych

Przyjrzymy się pokrótce rodzajom materiałów źródłowych. Ponieważ mamy ich wielką ilość, zasadne byłoby ich usystematyzowanie. Przyjmijmy zatem podział na trzy grupy, to jest źródła metrykalne, niemetrykalne i tzw. informacje domowe.

Materiały metrykalne to oczywiście akta stanu cywilnego i księgi metrykalne. W Polsce istnieją trzy rodzaje aktów. Są to akta urodzenia, małżeństwa i zgonu. Posiada je tylko właściwy USC, a my możemy uzyskać jedynie ich odpis. Po odpowiednim okresie przekazuje się je do Archiwum Państwowego.

Krytyka źródeł genealogicznych

Genealogia podobnie jak inne nauki historyczne musi posługiwać się krytyką źródeł. Czym jest krytyka źródeł? To w skrócie nic innego jak sprawdzenie autentyczności dokumentu. Krytyka źródła możemy podzielić na zewnętrzną i wewnętrzną. Zewnętrza polega na ustaleniu czasu, miejsca i autora dokumentu, a wewnętrzna na analizie treści źródła i wiarygodności autora.

Podstawowe pojęcia genealogii

Genealogia jak na każdą naukę przystało musi być usystematyzowana. Posługuje się zatem pewnymi pojęciami charakterystycznymi własnie dla niej. Wśród najważniejszych pojęć genealogicznych można wymienić ród, rodzinę, filiację, koicję, pokrewieństwo czy powinowactwo.

Koicja i filiacja

Filiacja i koicja są zjawiskami, które odkrywamy podczas naszych badań genealogicznych. O zaistnieniu obu przypadków dowiadujemy się pośredni z faktów, które są skutkami tych zjawisk. Tak mniej więcej brzmi definicja obu słów. A czym są dokładnie?

Koicja jest bezpośrednio znana tylko dwojgu ludziom, natomiast filiacja tylko matce. Ona jedyna wie z kim poczęła dziecko, a na jej informacjach musi polegać nawet ojciec dziecka. Jednak by nie zagłębiać się zbytnio w ludzkie relacje narzuca się pewne domniemane prawa.

Nieślubne dzieci

W niemal każdym rodzinie w czasach staropolskich na świat przychodziły nieślubne dzieci. W księgach zapisywano je jako illegitimi nie podając przy tym danych ojca. Najczęściej cała okolica wiedziała kto jest ojcem, ale ten w metrykach nie widniał. Cezary Kukla w pracy Rodzina w osiemnastowiecznej Warszawie podaje, że nieślubne dzieci stanowiły w latach 1740-69 9,6%, a w okresie 1770-1779 8,4% wśród wszystkich chrztów.