System metrologiczny Rzeczpospolitej Krakowskiej

W badaniach genealogicznych niezbędnym okazać się może znajomość obowiązującego na danym terenie w przeszłości systemu metrologicznego. Dziś przedstawiamy system obowiązujący na terenie Rzeczpospolitej Krakowskiej.

Chociaż Wolne Miasto Kraków istniało nieco ponad 30 lat (1815-1846) dorobiło się własnego systemu miar i wag.  Do roku 1836 posługiwano się na terenie Rzeczpospolitej systemem obowiązującym w Galicji, a następnie wprowadzono własny system. Jego podstawą był łokieć krakowski, ustalony na około 59,6 cm.  Do tegoż łokcia krakowskiego dostosowano miary powierzchni. Miary masy oparte zostały na systemie nowopolskim (tj. obowiązującym w Królestwie Polskim).

Wspomniany system miar i wag obowiązywał do 1857, kiedy to zastąpiono go systemem dolno austriackim (wiedeńskim).

System łokcia krakowskiego

Jednostka	Łokci	Stóp	Ćwierci	Cali	Linii	Cm
1 sążeń	3	6	12	72	864	178,8
1 łokieć		2	4	24	288	59,6
1 stopa			2	12	144	29,8
1 ćwierć				6	72	14,9
1 cal					12	2,48
1 linia						0,2

System korca Wolnego Miasta Krakowa (ciała sypkie)

Jednostka	Ćwierci	Miarek	Garnców	Kwart	Kwaterek	Litrów
1 korzec	4	16	32	128	512	123
1 ćwierć		4	8	32	128	30,75
1 miarka			2	8	32	7,69
1 garniec				4	16	3,84
1 kwarta					4	0,96
1 kwaterka						0,24

System garnca Wolnego Miasta Krakowa (ciała płynne)

Jednostka	Półbeczek	Garnców	Kwart	Kwaterek	Litrów
1 beczka	2	36	144	576	138
1 półbeczka		18	72	288	69,2
1 garniec			4	16	3,84
1 kwarta				4	0,96
1 kwaterka					0,24